De extreemrechtse British National Party (BNP) heeft het zwaar. Een boze ex-medewerker zette de complete ledenlijst online. De partij is begrijpelijkerwijs boos over deze grove schending van de privacy van haar leden, maar maakt zich daar zelf ook schuldig aan.
Tegenstanders en media hebben zich gestort op de ledenlijst, die onder meer gepubliceerd is op Wikileaks. Zij zijn vooral op zoek naar absurde details en naar prominente leden die aan de schandpaal genageld kunnen worden. De heksenjacht gaat verder: bij het huis van een man die op de lijst staat werd zelfs een auto in brand gestoken. Ondertussen is het verkeer naar de partijwebsite explosief gestegen.
De uitgelekte lijst bevat de namen, adressen en telefoonnummers van zo’n 13.000 huidige en voormalige leden en geïnteresseerden, vaak voorzien van extra commentaar zoals leeftijd, beroep, activisme en kwalificaties die de partij kennelijk waardeert (ehbo diploma, duikbrevet, etc.). Het meest absurde voorbeeld dat ik kon vinden was de aantekening van de partijmedewerker bij een mevrouw uit Cornwall: “Hobbies: military vehicles – owner of a WW2 jeep. Singer with a ladies’ barbershop chorus and quartet. Solo singer: Vera Lynn act.” Waarom een partij dit soort informatie over leden bijhoudt is mij een raadsel.
Binnen onder meer de politie geldt een formeel verbod op lidmaatschap van de BNP. In veel andere beroepen is het BNP-lidmaatschap niet bepaald goed voor de promotiekansen. De media ontdekten al snel op de ledenlijst een politieagent en een medewerker van Koningin Elisabeth. De politieagent is inmiddels op non-actief gezet. Radiopresentator Rod Lucas werd ontslagen toen bleek dat hij tot 2007 lid was geweest. Lucas zelf beweert dat hij ‘undercover’ was, voor journalistieke onderzoeksdoeleinden, en de standpunten van de BNP ‘niet noodzakelijkerwijs onderschrijft’.
De meeste mensen reageerden enthousiast op het uitlekken van de ledenlijst en de golf van kritische aandacht voor BNP-leden die daarop volgde. Alle racisten uit de kast, zo is de algemene teneur. De partij wil Groot-Brittannië weer een blank land maken en is dus tegen immigratie door niet-blanken. De BNP wil twee miljoen illegalen deporteren en zelfs legale immigranten en hun nazaten aanmoedigen naar ‘huis’ te gaan.
De partij heeft inmiddels aangifte gedaan en beklaagt zich over wat zij omschrijft als een daad van verraad en een inbreuk op de privacy en mensenrechten van haar leden. De cartoonist van The Times tekende een partijbijeenkomst waar leden die zich zorgen maken over schending van hun mensenrechten hun rechterarm schuin in de lucht moeten steken.
Natuurlijk verdient de racistische BNP weinig sympathie. En voor sociaal geografen is de ledenlijst natuurlijk juist prachtig: het is een ongeëvenaard bronbestand om de spreiding van extreemrechts sentiment in kaart te brengen. Toch is de publicatie van de lijst fout. Informatie over lidmaatschap van een politieke partij, net als over gezondheid of seksuele geaardheid, raakt de kern van de persoonlijke levenssfeer.
Voor de verwerking van dat soort ‘gevoelige’ gegevens geldt dus een veel strenger wettelijk regime dan voor ‘gewone’ gegevens: het is onder bijna alle omstandigheden verboden. Als lid van een politieke partij heb je er recht op dat je lidmaatschap geheim blijft. Dat geldt ook als de partij verderfelijke standpunten uitdraagt. Sterker nog, het belang bij privacy is juist sterker als het gaat om het lidmaatschap van een partij die door de overgrote meerderheid van de bevolking wordt verafschuwd.
Als een partij zodanig fout is dat die een gevaar vormt voor de samenleving, is de oplossing om die partij te laten verbieden door de rechter. Dat is in een gezonde democratie overigens niet snel nodig. De oplossing is in elk geval niet om een heksenjacht te ontketenen op de indidviduele leden, ex-leden en hun gezinsleden. Net als moordenaars hebben ook racisten rechten.
Overigens heeft ook de BNP haar verplichtingen op grond van privacywetgeving geschonden. Ten eerste houdt zij kennelijk veel meer informatie bij over haar leden dan noodzakelijk. Ten tweede heeft zij haar bestand kennelijk onvoldoende beveiligd. Europese en Nederlandse privacyregels schrijven voor dat persoonsgegevens adequaat beveiligd moeten worden, waarbij de vereiste mate van beveiliging onder meer af hangt van de gevoeligheid van de gegevens.
Juist een extreemrechtse partij die de bizarre hobby’s van haar leden bijhoudt, moet het ledenbestand behoorlijk beveiligen. Met een beetje geluk wordt de BNP dus ook zelf veroordeeld wegens schending van mensenrechten.
Oorspronkelijk gepubliceerd op NU.nl.