You know they all know

Is de pers er voor om de samenleving te beschermen tegen de hypocrisie van de machtigen der aarde? Heeft het publiek het recht te weten als een beroemdheid vreemd gaat? Of hebben zelfs zij recht op een privéleven?

“You know they all know.”

Aan het woord is Formule 1-baas Max Mosley, die aan een Britse parlementscommissie vertelde over het effect op zijn privéleven van tabloidonthullingen over een SM-sekspartijtje, waarover ik vorige zomer schreef. Mosley won zijn rechtszaak tegen News of the World, hoewel de schadevergoeding niet voldoende was om zijn proceskosten te dekken. Kern van Mosley’s betoog is dat zijn waardigheid onherstelbaar beschadigd is, zonder dat daarvoor enige aanleiding of rechtvaardiging bestond. Op feestjes en partijtjes zegt niemand er iets over, maar je weet dat ze het allemaal weten. De wetenschap dat anderen je geheimen kennen is de kern van privacyschending. Continue reading “You know they all know”

Lang leve de rechtse omroep

De VVD wil de publieke omroep verrechtsen. Minder linkse praat, een meer “maatschappijkritisch geluid”. De wens is logisch, de voorgestelde oplossingen minder.

VVD-mediawoordvoerder Johan Remkes legde het van de week uit aan de lezers van NU.nl. De omroepverenigingen zijn nu te bleek en lijken te veel op elkaar. De berichtgeving is volgens Remkes uniform en – om een voorbeeld te noemen – te pro-Palestijns. Tegelijkertijd vindt Remkes dat de toegang van nieuwe omroepen tot het bestel moeilijker gemaakt moet worden. “Vijftigduizend leden is al genoeg om vijf jaar een graai te kunnen doen in de bak belastingcenten om televisie te maken,” aldus de liberale zegsman. Continue reading “Lang leve de rechtse omroep”

Dichte dozen moeten open

De eerste televisies met internetverbinding dienen zich aan. Dat zou het einde moeten betekenen van de gesloten televisieplatforms van de grote kabelaars. Een daadwerkelijk aantrekkelijk, open tv-platform is echter nog ver weg. 

Als je digitale televisie afneemt bij bijvoorbeeld Ziggo of UPC, kan je alleen films en programma’s (kortweg: ‘content’) kiezen uit de winkel van Ziggo of UPC. Zij hebben deals met verschillende omroepen en filmstudio’s en alleen hun materiaal verkopen zij. Voor de consument heeft dat een voordeel, namelijk een consistente gebruikerservaring: alles is te bestellen via een paar menu’tjes. Daar staat een evident nadeel tegenover: je kunt alleen bestellen wat de kabelaar voor je geregeld heeft. Het grote internet laat hij je niet op, want op wat je daar doet verdient hij niets.

De kabelaar bepaalt dus ook de prijs. Hij concurreert daarbij wel met dvd’s en bioscoopkaartjes, maar op het tv-scherm is hij de monopolist. Dichte tv-dozen zijn dus verre van ideaal. De oplossing ligt voor de hand: voer televisies uit met internetverbinding. Philips heeft dat ook bedacht en kondigde vorige week de Net TV aan. Continue reading “Dichte dozen moeten open”

Downloadheffing gedoemd te mislukken

Door de revolutie in internetdistributie van films, muziek en andere beschermde werken is het auteursrecht in 2010 niet meer te handhaven. Voor die analyse van vier onderzoekers van de TU Delft is veel te zeggen, maar over de oplossing moeten we met zijn allen nog wat langer nadenken.

De onderzoekers opperen de mogelijkheid om een systeem van verplichte licentiëring in te voeren. Dat betekent in de praktijk dat iedere internetgebruiker een vaste maandelijkse heffing moet afdragen, in ruil waarvoor hij verder vrij kan downloaden. Het geld dat binnenstroomt, wordt verdeeld onder de verschillende rechthebbenden: componisten, tekstschrijvers, producenten, artiesten, enzovoorts.

Op zich is het idee van zo’n downloadheffing niet nieuw. Verschillende vooraanstaande  auteursrechtjuristen hebben zo’n mogelijkheid al eerder geopperd. Het klinkt ook als goed idee. Handhaving van auteursrecht in de privésfeer is betrekkelijk zinloos en onwenselijk. In het verleden hebben heffingen ook heel behoorlijk gewerkt, op blanco cassettebandjes, cd’s en dvd’s. Aangezien de thuiskopieën van vandaag de dag niet meer op bandjes of cd’s worden gemaakt maar via internet, waarom niet een heffing op internet?

En toch zal het niet werken. Continue reading “Downloadheffing gedoemd te mislukken”

Telecomtoezicht is geen kijksport

De Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA) is onlangs uitgeroepen tot de op één na beste telecomtoezichthouder van Europa. Alleen het Britse Ofcom heeft de afgelopen jaren beter gezorgd voor de totstandkoming van concurrentie en innovatie op de telecommarkt. Applaus dus voor de bewoners van de derde tot en met vijfde verdieping van de Haagse Zurichtoren, maar ook voor de wetgever, marktpartijen en rechters die dit resultaat hebben mogelijk gemaakt.

Er zijn weinig sectoren waarin zo structureel beroep wordt ingesteld tegen beslissingen van de toezichthouder. Of een besluit van OPTA nou objectief goed is of niet, er is altijd tenminste wel een partij die er belang bij heeft te vechten voor een andere uitkomst. Regelmatig staan zowat alle telecomaanbieders van Nederland in wisselende coalities tegenover elkaar bij het College van beroep voor het bedrijfsleven in Den Haag. Continue reading “Telecomtoezicht is geen kijksport”

De publieke omroep moet open

De komende maanden zullen de publieke omroepverenigingen vechten voor ieder zieltje, want het ledenaantal per 1 april bepaalt de zendtijd voor de komende vijf jaar. De procedure voor toewijzing van zendtijd moet op de schop, om kansen te bieden aan nieuwe toetreders die betere programma’s kunnen maken voor minder geld. 

Hoewel donderdag pas de nieuwe Mediawet 2008 in werking trad, heeft de regering al weer een wijzigingsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend. Deze nieuwe Erkenningswet moet de basis zijn voor de komende zendtijdverdeling. De ledentelling per 1 april bepaalt de zendtijd en bijbehorende begroting voor iedere omroepvereniging in de periode 2010-2015.

Ten opzichte van de bestaande regeling is de systematiek flexibeler voor bestaande omroepverenigingen. Een omroepvereniging die per 1 april niet minimaal 150.000 leden heeft, vliegt eruit. Ieder extra lid boven de 150.000 geeft daarentegen meer zendtijd en meer geld. De wervingsacties zullen de komende maanden dus nog wel wat heftiger worden, want ieder zieltje telt. Continue reading “De publieke omroep moet open”

NU.nl columns 2008

Terug van weggeweest, 20 december 2008
Europese internetplannetjes, 6 december 2008
Racisten hebben rechten, 22 november 2008
Klink-klare onzin, 8 november 2008
Riskant snuffelen op de privacymarkt, 11 oktober 2008
iPhone tirades en goede tirades, 30 augustus 2008
De analoge toekomst, 16 augustus 2008
Chinese daadkracht, 2 augustus 2008
Max Mosley en de opkomst van de Franse celebrity rechtspraak, 19 juli 2008
U kunt rustig doorkopiëren, 5 juli 2008
Rijkskletskoek en de balans tussen autoriteit en vriendelijkheid, 21 juni 2008
Het mooiste EK van allemaal, 7 juni 2008
Na een jaar ben je pas veilig, 24 mei 2008
Nederlandse taptoestanden, 10 mei 2008
De naakte wereldburger, 26 april 2008
Televisie 2.0: Onmiddellijk Zullen We Alles Delen, 12 april 2008
In Antigua is muziek gratis, 29 maart 2008
De wet die alles mogelijk maakt, 8 maart 2008
Spuiten, slikken en stunten, 9 februari 2008
Bel me niet, we weten al wat u zegt, 26 januari 2008
President Love en de reclamevrije publieke omroep, 12 januari 2008

Racisten hebben rechten

De extreemrechtse British National Party (BNP) heeft het zwaar. Een boze ex-medewerker zette de complete ledenlijst online. De partij is begrijpelijkerwijs boos over deze grove schending van de privacy van haar leden, maar maakt zich daar zelf ook schuldig aan.

Tegenstanders en media hebben zich gestort op de ledenlijst, die onder meer gepubliceerd is op Wikileaks. Zij zijn vooral op zoek naar absurde details en naar prominente leden die aan de schandpaal genageld kunnen worden. De heksenjacht gaat verder: bij het huis van een man die op de lijst staat werd zelfs een auto in brand gestoken. Ondertussen is het verkeer naar de partijwebsite explosief gestegen.

De uitgelekte lijst bevat de namen, adressen en telefoonnummers van zo’n 13.000 huidige en voormalige leden en geïnteresseerden, vaak voorzien van extra commentaar zoals leeftijd, beroep, activisme en kwalificaties die de partij kennelijk waardeert (ehbo diploma, duikbrevet, etc.). Het meest absurde voorbeeld dat ik kon vinden was de aantekening van de partijmedewerker bij een mevrouw uit Cornwall: “Hobbies: military vehicles – owner of a WW2 jeep. Singer with a ladies’ barbershop chorus and quartet. Solo singer: Vera Lynn act.” Waarom een partij dit soort informatie over leden bijhoudt is mij een raadsel. Continue reading “Racisten hebben rechten”

NU.nl columns 2007

Consumenten hebben DRM verslagen, 29 december 2007
Lastige privacyregels: iedereen journalist, 15 december 2007
Alles van waarde loopt weg, 17 november 2007
Het verschil tussen wegpiraten en muziekpiraten, 3 november 2007
Ieder zieltje telt, 20 oktober 2007
Laat de kurk maar zinken, 6 oktober 2007
Drie keer aandacht voor de prijs van één, 8 september 2007
Het kabelpakket wordt elders samengesteld, 25 augustus 2007
Het einde van vrij reizen, 11 augustus 2007
Gokken op een nieuw kansspelbeleid, 28 juli 2007
Europa legt een bom onder het internet, 14 juli 2007
De iPhone moet verboden worden, 30 juni 2007
Interactieve ranzigheid voor jong en oud, 23 juni 2007
Het privacynet sluit rondom Google, 16 juni 2007
De Grote Geschoktheids Show, 2 juni 2007
Een noodnummer dat hulp nodig heeft, 19 mei 2007
Het nieuwe televisie kijken komt naar u toe deze zomer, 5 mei 2007
Potten, ketels en zoektermen, 21 april 2007
Het privé-leven van een moordenaar, 7 april 2007
Het wegfilteren van de uitingsvrijheid, 24 maart 2007
Roborechten, 10 maart 2007
Elektronisch muilkorven, 24 februari 2007
De macht van de mediadozen, 10 februari 2007
Wie teveel bewaart, verliest wat, 27 januari 2007
Bent u ook staatsrechtdeskundige?, 13 januari 2007

Het privéleven van een moordenaar

Mogen de media citeren uit het dagboek van de vermoedelijke moordenaar van Louis Sévèke? Bij huiszoeking zijn geschriften van Martinus T. gevonden, waarin deze volgens dagblad De Gelderlander de moord bekent en toelicht. De advocate van Martinus T. is daar terecht boos over: ook iemand die een moord heeft bekend, heeft recht op bescherming van zijn auteursrecht, privacy en recht op een behoorlijke verdediging.

De zaak raakt de kern van het auteursrecht: het recht van de auteur om zelf te bepalen of, wanneer en hoe zijn werk in de openbaarheid wordt gebracht. Als de auteur wil dat zijn werk niet gepubliceerd wordt, dan is dat in principe zijn goed recht.

Het citaatrecht komt pas aan de orde als het werk gepubliceerd is: de Auteurswet geeft geen recht om te citeren uit werken die nog niet zijn openbaargemaakt. Daarom mocht Het Parool in 1998 geen citaten afdrukken van voorheen ongepubliceerde pagina’s uit het dagboek van Anne Frank.

Misstand

Maar zelfs bij ongepubliceerde geschriften is het auteursrecht niet absoluut. Er zijn situaties denkbaar, waarin de vrijheid van meningsuiting moet voorgaan. Het is niet de bedoeling dat met een beroep op auteursrecht een misstand verborgen kan blijven, of dat daarmee het publieke debat over een wezenlijk onderwerp onmogelijk gemaakt kan worden. In 2003 besliste de rechter dat geciteerd mocht worden uit geheime, niet gepubliceerde geschriften van de Scientology-beweging, omdat die citaten hielpen om een misstand aan de kaak te stellen. Die citaten gingen namelijk juist over de strategie van de beweging om tegenstanders met alle mogelijke juridische middelen het leven onmogelijk te maken.

Het feit dat de inhoud van het dagboek van Martinus T. een aanzienlijke nieuwswaarde heeft, is niet voldoende om zijn auteursrecht opzij te zetten. Het publieke debat over de moord kan gevoerd worden zonder letterlijke citaten uit het dagboek. De komende strafzaak zal bovendien waarschijnlijk nog voldoende informatie opleveren over zijn daden en motieven.

Zielenroerselen

Behalve het auteursrecht speelt bij publicaties uit dagboeken ook de privacy een belangrijke rol. In het geval van Anne Frank legde dat, vijftig jaar na haar dood, weinig gewicht meer in de schaal. Maar het privacybelang van T. is actueel. Hij heeft zijn dagboek vermoedelijk niet geschreven met het oog op publicatie daarvan en heeft in principe het recht dat zijn mijmeringen en zielenroerselen de zijne blijven.

Maar het publiek heeft toch het recht om geïnformeerd te worden over actuele zaken, hoor ik u denken. Dat is waar, maar rechtvaardigt niet elke inbreuk. Er zijn in Nederland zo veel privégeschriften die relevant zijn voor het publieke debat en die mediaconsumenten fascinerend zouden vinden: denk maar aan de dagboeken en privécorrespondentie van bekende Nederlanders zoals leden van het Koninklijk Huis, politici of soapies. Maar ook zij hebben recht op auteursrecht en op bescherming van hun privacy. Zij mogen zelf beslissen of ze daar ooit iets van publiceren en, zo ja, wat, wanneer en hoe.

Vogelvrij

Is de positie van Martinus T. dan nog anders omdat hij vermoedelijk schuldig is aan een misdrijf? Nu hij de moord op Sévèke heeft bekend, is hij terecht voorwerp van intense – en uiteraard vooral negatieve – publieke belangstelling en publicaties. Daar kan hij zich niet tegen verzetten. Maar zijn daad maakt hem niet vogelvrij. Het is begrijpelijk en verleidelijk – maar ook verkeerd – om de rechten van daders te offeren aan de nieuwsgierigheid van het publiek.

Het meest opmerkelijke is misschien nog wel dat De Gelderlander überhaupt aan het dagboek is gekomen. Het is bij huiszoeking in beslag genomen – hoe komt het dan opeens bij de media terecht? Het klinkt misschien ouderwets en naïef, maar als vanuit justitie bewijsmateriaal in een lopende strafzaak is gelekt naar de media, dan is dat verkeerd. Natuurlijk heeft de moord op Sévèke veel onrust veroorzaakt en heeft het publiek veel belangstelling voor de motieven van de vermoedelijke dader. Het is echter niet de taak van justitie om bij te dragen aan trial bij media.

Oorspronkelijk gepubliceerd op NU.nl.